In de tweede online expertsessie van Aanpak SPV, getiteld ‘Dataverzameling’, gaf Teun Kok van Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW) op woensdag 11 juni een kijkje in de wereld van verkeersveiligheidsdata.
Teun Kok, themamanager verkeersveiligheid bij NDW, start de sessie met een introductie. Nationaal Dataportaal Wegverkeer is een samenwerkingsverband van en voor overheden voor het inwinnen, combineren, opslaan en distribueren van mobiliteitsdata. NDW verbindt 19 partners, waaronder het Rijk, de twaalf provincies, de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, de vervoerregio Amsterdam en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Op het gebied van data heeft NDW een centrale rol als kennishouder en vraagbaak.
Data en risico-indicatoren
Na de kennismaking gaat Teun in op de vraag waarom we verkeersdata nodig hebben. Hij verwijst naar de risicogestuurde aanpak van verkeersveiligheid binnen het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (SPV) 2030. Met data proberen we tot meer inzicht te komen in risicofactoren, zaken die een rol spelen bij verkeersonveiligheid. Vervolgens nemen we maatregelen om ongevallen te voorkomen of de gevolgen ervan te beperken. Dat doen we aan de hand van vijf Safety Performance Indicators (SPI’s), ofwel risico-indicatoren: Veilige infrastructuur, Veilige snelheid, Veilige verkeersdeelnemers, Veilige voertuigen en Hoogwaardige traumazorg. Bekijk voor een verdere omschrijving van de risico-indicatoren deze pagina over data.
Voorheen was het onderwerp verkeersveiligheidsdata belegd bij de Taskforce Verkeersveiligheidsdata, maar sinds 1 januari 2025 is dit thema ondergebracht bij het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata. De data zijn in beheer bij NDW.
Kneiterveel data
Teun neemt de aanwezigen mee in het ‘woud’ aan data. Er zijn ‘kneiterveel’ data, zoals Teun het verwoordt. Alle beschikbare data vallen onder het vierlagenmodel. Zo is er een laag ‘fysieke infrastructuur’, de daadwerkelijk inrichting van de openbare ruimte, een ‘netwerklaag’, waarin de verschillende modaliteiten en het gebruik van de openbare ruimte zijn opgenomen, de laag ‘beschikbaarheid’, waarin we kijken naar eventuele situaties (bijvoorbeeld wegwerkzaamheden) die invloed hebben op de beschikbaarheid van het netwerk, en de laag met het ‘actuele gebruik’, met daarin (nagenoeg live) het huidige gebruik van het netwerk.
Op dit moment zijn er voor verkeersveiligheidsdata al meer dan 30 kenmerken beschikbaar die in 19 datasets zijn ondergebracht. Het gaat dan om allerhande data over fietspaden, snelheden, bomen, strooiroutes, et cetera.
Centrale plek verkeersveiligheidsdata
Waar zijn die data te vinden? En hoe weet je dat je de juiste data gebruikt? Die vragen komen op tijdens de sessie. Teun legt uit dat NDW een centrale plek heeft waar alle verkeersveiligheidsdata zijn verzameld: verkeersveiligheid.ndw.nu. Vanaf die webpagina zijn alle data kosteloos te downloaden. NDW werkt aan een simpele tool om data in een kaart te visualiseren. Naar verwachting komen deze kaarten eind september 2025 beschikbaar.
Aan de hand van een herkenbare casus laat Teun zien dat je veel kunt met de beschikbare data. Je kunt de huidige situatie van achter het bureau in kaart brengen en zo risicolocaties bepalen, monitoren en de effectiviteit van maatregelen inzien. Als voorbeeld noemt Teun het achterhalen van slecht verlichte voetgangersoversteekplaatsen. NDW heeft data beschikbaar van zebrapaden en lichtmasten. Door data te combineren kun je op een eenvoudige manier zien welke risico’s er lokaal spelen. Zo pak je gericht risicolocaties aan en wacht je niet totdat er ongevallen gebeuren.
Lopende ontwikkelingen
Het laatste onderdeel van de presentatie gaat over lopende ontwikkelingen. Zo werkt NDW aan openbare data van obstakels op fietspaden en het inwinnen van data over strooiroutes op fietspaden. Ook houdt NDW rekening met innovaties op het gebied van de Road Monitor 2.0 (bekend als ROMO 2) en de data van de ANWB, die onder andere inzicht geven in de remacties van auto’s. Daarnaast worden datasets continu verbeterd en geactualiseerd en komt er een tool voor verdere visualisaties van de beschikbare data.
Download hier de presentatie van Teun Kok.
Opzet expertsessie
De expertsessie van Aanpak SPV is een webinar van een uur waarin een deskundige op een bepaald onderwerp de aanwezigen meeneemt naar een diepere laag van de risicogestuurde aanpak verkeersveiligheid. De behoefte aan die verdieping kwam regelmatig naar boven onder de deelnemers aan de sessies voor (beleids-)ambtenaren Verkeersveiligheid die Aanpak SPV maandelijks organiseert.
Nog drie expertsessies in 2025
Na deze eerste sessie volgen dit jaar nog vier gratis expertsessies.
- Veilige infrastructuur en Veilige snelheid – Dinsdag 9 september 2025, 10.30-11.30 uur – Hillie Talens en Edwin Thoen (CROW) geven een toelichting op de kennis over wegontwerp, nieuwe ontwikkelingen en afpelmethodiek van richtlijnen.
- Veilige verkeersdeelnemers – Woensdag 1 oktober 2025, 10.00-11.00 uur – Lysanne de Gijt (Rijkswaterstaat) geeft een toelichting op onderzoeken naar onder andere middelengebruik, afleiding en gebruik van veiligheidsmiddelen en hoe je hier beleid op kunt ontwikkelen.
- De 3 E’s en gedragsbeïnvloeding – Woensdag 19 november 2025, 10.00-11.00 uur – Dirkje van der Ven (Wavy) deelt kennis over het ontstaan van gedrag en welke interventies mogelijk zijn vanuit weginrichting, educatie en handhaving.
Webinar voor (beleids-)ambtenaren Verkeersveiligheid
Ben je nieuw in het vakgebied, wil je jouw kennis over de risicogestuurde aanpak van verkeersveiligheid updaten of verbreden of ben je benieuwd naar de ervaringen van anderen? Meld dan jezelf en/of een collega aan voor één van de sessies over de basis van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (SPV), de risicogestuurde aanpak en middelen om zelf aan de slag te gaan.
Voor het najaar staan diverse opties open. Klik hier voor de actuele planning en meld je aan!
Hopelijk tot snel bij een expertsessie of een andere bijeenkomst van Aanpak SPV!
Meer informatie
- Lees het verslag van de eerste expertsessie over de ervaringen van Elke Helmus met de risicogestuurde aanpak.
